Aynadaki Yanılsama: Anabolik Steroidlerin Güzel Bir Vücut Hayali ile Yola Çıkanlara Ödettiği Bedel
Anabolik steroidler, kısa vadeli kas gelişimi sağlasa da bilinçsiz kullanımı ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Sağlığa Bakış Dergisi olarak Manisa’da kendi kliniğinde faaliyet gösteren, bu konuda çalışmaları bulunan Üroloji Uzmanı Op. Dr. Ömür Erdem Akkaya ile steroidlerin vücutta yarattığı yanılsamaları ve uzun vadeli zararlarını ele aldık.
Öncelikle değerli vaktinizi ayırdığınız için teşekkür ederiz. Günümüz güzellik algısının vardığı noktada bireylerin bilinçsiz birer ‘güzellik tüketicisi’ne dönüştüğünü görüyoruz. Spor ve sportif faaliyetler de maalesef bu konuda nasibini alıyor. Sizin anabolizan steroidlerin kötü kullanımı ve doğurduğu sonuçlar konusuna gerek blog yazılarınızda gerek sosyal medya kanallarınızda değindiğinizi biliyoruz. Nedir bu anabolizan steroidler?
Teşekkür ederim. Anabolizan steroid konusunda kamuoyunu aydınlatmayı sürdürmek gerekiyor. Çünkü özellikle gençlerin bu ilaçlara yasa dışı erişimi ve bunun sonucu bilinçsiz, bir diğer ifade ile kötüye kullanımı ciddi bir halk sağlığı sorununa neden oluyor. Nedir anabolizan steroid? Tam ismi ile Anabolik Androjenik Steroidler (AAS), doğal erkeklik hormonu olan testosteronun sentetik türevleridir. Halk dilinde kısaca steroid olarak da ifade edilir. Anabolik steroidler hormon eksikliği, geç ergenlik, AIDS ve kanser gibi kas yıkımına sebep olan hastalıklarda veya cinsel isteksizlik gibi farklı rahatsızlıkların ve sorunların tedavisinde doktor gözetiminde ve reçetelendirmesi ile kullanılabilmektedir. Ancak geldiğimiz noktada AAS’lerin tüketiminin ciddi ölçüde amacı dışına çıktığını ve bunun bir halk sağlığı sorunu olduğunu görüyoruz. Bu konuya da dikkat çekmek gerekiyor.
Hocam, sizi bu konuda kamuoyunun dikkatini çekmeye iten neden neydi?
Ben de sağlığımı korumak için düzenli spor yapan birisiyim. Bundan birkaç yıl önce spor salonunda spor yaparken 15-16 yaşlarında iki gencin birbirine anabolizan steroid iğne yaptığına şahit oldum. Anabolik steroid içeren bir ampulü kırdılar, ardından önce biri birine, sonra diğeri arkadaşına iğne yaptı. Bu görüntü benim için oldukça ürkütücüydü. Yani bu çocuklar henüz sporla ilgili doğru düzgün hiçbir eğitim almamışlar, spor için gerekli disiplinleri yok, doğru beslenme bilgileri yok, daha yolun en başından en son basamağa atlamak istiyorlar. Spor sağlığımız için önemli, ama 15-16 yaşındaki gençlerin bile erişebildiği bu steroidler ile bilinçsiz bir şekilde sağlıklarını riske atmaları kabul edilebilir değil. Dolayısıyla YouTube kanalımda, web sitemde ve sosyal medya mecralarındaki hesaplarımda bu konuda insanları bilgilendirmek gerektiğine kanaat getirdim. Bir de insanlar bir şekilde bu steroidleri elde ediyorlar ve kullanıyorlar, ama ne kullandıklarının farkında değiller, yan etkilerini bilmiyorlar, içeriğini bilmiyorlar. Bu hususta da bir bilgilendirme yapmak istedim.
Hocam, AAS’ler yeni mi? Ne kadar zamandır hayatımızda?
Hayır, aslında 1940’lardan beri kullanılmaktadır. Başlarda tıbbi ve özellikle psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılıyor. 1950 ve 1960’larda ise kas kütlesini artırması nedeni ile sporcular tarafından amacı dışında kullanılmaya başlanıyor, özellikle Sovyetlerde ve Demir Perde Ülkelerinde. 1980’lerde ise tüm dünyada yaygınlaşarak kullanımı gittikçe bir halk sağlığı sorunu halini alıyor. Ancak son yıllarda özellikle merdiven altı üretimlerin de artması ile birlikte hem dünyada hem de ülkemizde daha da yaygınlaştı. Bundan 20 sene önce gençler spor salonunda protein tozları tüketirken, artık steroidler konuşuluyor ve tüketiliyor. Bunda erkek ve kadın ayrımı da bulunmuyor. Yani erkekler kadar kadınlar tarafından da kullanılıyor.
Normal şartlarda bu ilaçlar eczanelerden reçete ile temin edilebilir. Biz gerektiği zaman endikasyonu ile birlikte reçete ediyoruz. Nedir bu gereklilikler? Örneğin testosteron eksikliği, cinsel istekte azalma, vücut enerjisinin artırılmasından damar sağlığına kadar veya depresyon ve anksiyetede azalmaya da yardımcı olabiliyor bu ilaçlar. Ama sadece ilgili hekim tarafından gerekli kontroller sonrasında reçete edilmesi şartı ile. Günümüzde geldiğimiz noktada maalesef bazı eczanelerden bu ürünlerin reçetesiz de temin edildiğini görüyoruz. Yani neredeyse %90 kullanım kötü kullanım amaçlı iken neredeyse sadece %10’u reçeteli satış gibi bakılabilir. Aslında bunlar kare kodlu ilaçlar, takipleri yapılabilir ancak yapılmadığını da görüyoruz.
Bu ilaçlara erişim nasıl bu kadar kolay oluyor Hocam?
Çünkü yasa dışı bir şekilde de olsa spor salonundan veya internet üzerinden temin etmesi kolaylaşmış ve satışı yapan kişi için oldukça karlı bir ticari metaya dönüşmüş durumda. Daha önceden sınırlı sayıda ve sınırlı yerlerde üretilirken artık Çin gibi ülkelerde çok rahat bir şekilde üretiliyor. Üretim artışı ile birlikte ürüne ulaşmak da kolaylaşıyor. Ama bu ürünlerin yasa dışı üretimlerinin ve teminin yanı sıra içerikleri açısından da soru işaretleri var. Kullanımı inanılmaz yaygın ve kullanıma ilişkin videolar ve yazılara da internette kolayca erişebiliyorsunuz. Bazı videolarda ABD askerlerinin Irak’ta, Afganistan’da çatışma öncesinde kendilerine steroid iğnesi yaptıklarını bile görebilirsiniz. Ülkemiz açısından da bakacak olursak, batıdan doğuya fark etmeksizin yaygın bir tüketim olduğunu görüyoruz. Bir kez daha tekrarlayalım, aslında eczanelerde ilaç olarak satılan bu ürünlerin doktor tarafından bir tedavi kapsamında reçete edilmesi gerekir. Vücut geliştirmek ya da daha kaslı bir vücut elde etmek için kullanımı, kötüye kullanımdır ve yasal değildir.
Hocam, bu kötüye kullanımın özellikle bilinçsiz bir biçimde spor salonlarında gelişiyor diyebilir miyiz?
Elbette amacımız bilinçli bir şekilde üyelerini yönlendiren, doğru beslenme için öneriler sunan spor salonları ve antrenörlerimizi yargılamak değil. Burada ticari bir gelir elde etmek isteyen ve bunu yasa dışı yolla yapan iyi niyetli olmayan kişiler söz konusu. Bu ürünler ciddi maliyetli ürünler. Dolayısıyla birbirinden görerek, spor salonunda soyunma odasında verilen tavsiyeler ile de işleyen bir çark söz konusu. Yani şöyle düşünün, aynı anda spor salonuna yazılan iki kişiden biri eğer anabolik steroide başvuruyorsa, ilacın etkisi ile başvurmayan kişiye göre daha kısa sürede daha yoğun bir kas kütlesine erişecektir. Dolayısıyla anabolik steroid kullanmayan diğer birey bilinçli değilse ve spor salonunda bu hususta çokça da konuşuluyorsa farklı yollara sapılabilir. Kulaktan kulağa bir yayılım söz konusu. Ama unutmamak gerekir ki her yanlışın bir bedeli de var.
Peki Hocam, bu bedelden biraz bahsedebilir miyiz? Uygunsuz kullanımının ne tür sonuçları olabiliyor?
Elbette bir bedeli oluyor. Bir de unutmamak lazım ki uygunsuz ve amacı dışında kullanımda bizim reçete ettiğimiz dozların çok çok üstünde bir kullanım oluyor. Çünkü kulaktan dolma bilgiler ya da bir nevi Brothers Science yani Kardeş Bilimi gibi bilgiler doğrultusunda bir kullanım söz konusu. Yani nedir bu Kardeş Bilimi? Daha önceden bu steroidleri kullanmış sözde bilgisi olan kişiler diğerlerine bilgilerini sunuyor. Ama burada bir bilgiden söz etmek imkansız ve öylesine yanlış bir “kulaktan kulağa” aktarım oluyor ki, steroidleri kullananlar bilgiye erişemiyor. Büyük bir bilgi kirliliği söz konusu. Ama sonuçta amacı dışında kullanım ciddi ve bazen geri döndürülemez sağlık sorunlarına, hatta aşırı ve uzun dönemli kullanımda ölüme kadar götürebilen sonuçları beraberinde getiriyor.
Nedir bu sonuçlar? Üreme yeteneğinde azalma, cinsel istek ve arzuda azalma, libido düşüklüğü söz konusu olabiliyor. Bu etkilerin bazıları kalıcı ve bazıları da geçici olabiliyor. Erkeklerde meme büyümesi veya damar tıkanıklığı söz konusu olabiliyor. Kadınlarda ise kıllanmada artış, seste kalınlaşma, klitoriste büyüme olabiliyor. Büyüme hormonu nedeni ile ellerde büyüme veya içeriği nedeni ile çene kemiğinde dezenformasyona neden oluyor.
Anabolik Steroidlerin kullanımının kalıcı bir etkisi mi oluyor? Yani elde edilen kas kütlesi kalıcı mıdır?
Steroidleri kullanmayı bıraktığınız anda kas kütlesi azalır. Bu anabolik steroidler ile elde edilen vücutlar büyük bir yanılsamadan ibaret. Yani kalıcı değil. Ama belirttiğimiz gibi yarattığı sağlık sorunlarının bazıları kalıcı olabilir maalesef. Sadece ülkemizde değil, tüm dünyada vücut geliştirme yarışmalarına baktığınızda cildin altında neredeyse hiçbir yağ dokusu olmayan inanılmaz kaslı vücutlar görüyorsunuz. Ancak o vücutlar sadece 15, belki de sadece 10 gün o şekilde kalabiliyor. Çünkü o sporcuların tamamı da bu anabolik steroidleri kullanıyor, özellikle yarışma öncesinde. Ve bıraktıkları anda suni olarak gelişmiş olan vücutları steroid kullanımı öncesi durumuna hızla dönmeye başlıyor. Yani suni olarak elde edilen o kaslı görüntü oldukça hızlı bir şekilde deforme ve yok oluyor.
Hocam son söz olarak ne söylemek istersiniz?
Spor sağlığınız içindir, kendinizi iyi hissetmenizi sağlar, vücut fonksiyonlarınızın düzenli işlemesine yardımcı olur. Ancak sporun bu temel amacının dışına çıkması ve sadece bir görüntü elde etme amacı ile bir de bilinçsiz bir biçimde steroid kullanımı ile yapılmasının sonuçları ağır olmaktadır. Bize gelen hastalarımızdan biliyoruz ki örneğin 20’li yaşlarının ortasında, libidosunun en yüksek olduğu dönemlerde gençlerimiz sadece steroid kullanımından dolayı sertleşme sorunu yaşamaktadır. Bu sorunlar partnerleri ile ilişkilerinin bozulmasından kişinin ruhsal bunalıma girmesine, performans anksiyetesi yaşamasına kadar geniş etkileri oluyor.
İnsan fizyolojisinin sınırlarını bilinçsizce zorlamak, fiziksel aktivite ve doğru beslenme ile elde edilebilecek güzel sonuçları yapay yollardan elde etmeye çalışmak kendinize yapacağınız büyük bir kötülüktür. Unutmamak gerekir ki anabolik steroidler ile elde edilen sonuçlar kalıcı değildir ve hiçbir şey sağlığınızdan daha değerli değildir.
Üroloji Uzmanı Op. Dr. Ömür Erdem Akkaya Kimdir?
Uzmanlık sonrası mecburi hizmetini Muş devlet hastanesinde yapmıştır, doğu bölgesinde birçok operasyonun bölgede ilk defa yapılmasını sağlamış 1,5 yıl içerisinde binlerce ürolojik cerrahi işlemi başarı uygulamıştır, askerlik hizmetini Tatvan askeri hastanesinde tamamladıktan sonra 2011 yılından 2024 yılına kadar Manisa bölgesinde özel hastane sektöründe çalışarak Androlojik prostat büyümesi, böbrek taşı ve üriner sistem kanser cerrahisi konusunda 15.000 üzerinde ameliyatı başarı ile yapmıştır.
2024 Haziran ayı itibarıyla kendi özel üroloji kliniğini kurarak meslek hayatına Manisa’da devam etmektedir.
Yurt içi ve yurt dışında düzenlenen birçok sempozyum ve kongreye katılmış, testosteron terapisi konusunda kongre sunumları, davetli kitap yazarı olarak görev alan Dr. Ömür Erdem Akkaya, 10 yıldır erkeklerde cinsel fonksiyon bozuklukları, erken boşalma, erkek kısırlığı, sünnet, cinsel terapi, kronik prostatit, nöral terapi, testosteron hormon terapisi üzerine tedavi hizmeti vermekte; alanı ile ilgili kendi sosyal medya ve YouTube kanalında yayınlanan video ve içerikler üretmekte ve yazılar yazmaktadır.
Sosyal Medya Hesapları: