Geçmişte ilaç sektöründe çalışırken çok sık seyahate çıkardım, o dönemde internet olmadığı için, periferde eczaneleri ziyaret ederek eczacı ile rafları dolaşarak sipariş yazardık. İl ya da ilçenin yakınlığına göre 2 ya da 5 gün içinde otobüs, dolmuş, ambar vs. ile gönderirdik. İlaç vadeleri ve şartları şu anki gibi değildi, ilaçların çoğunluğu 45 gün vadeli, az bir kısmı ise 90 gün vadeliydi. MF’ler yok denecek kadar azdı, ilaç çeşidi ve formları da çok azdı. Depoların ciro primi, ilave valor gibi uygulamaları yok ve tahsilatta son derece katılardı. Devletin ödemesi belirsiz ve uzundu. SSK reçeteleri yapan eczaneler yoka yakın, Bağ-Kur reçeteleri yapanlar çok azdı. Ağırlıklı Emekli Sandığı ve veresiye ilaç satışı yapılıyordu. İlaçların büyük bölümü yoka giriyor ve uzun süre gelmiyordu.
Buna rağmen eczacıların geneli mutlu idi. Kar ediyorlardı. Nedeni; Eczane sayısı azdı, özellikle taşrada çok ciddi veteriner ilaç satışı olurdu, mamalar ve birçok ıtriyat kalemleri marketlerde yoktu. Güven ortamı hakimdi, her konuda hemen doktora gidilmez, eczacıya danışılırdı. Doktor eczacıya, hasta eczacıya, eczacı depocu veya firmacıya güvenirdi. Etik dışı uygulamalar ve rekabet minimum seviyede idi. Enjeksiyon majistral ilaç yapımı yaygındı. İlaçlara çok sık zam gelir sürsaj (etiket) yapılırdı. Depoların servisleri bugünkü gibi sık olmadığı için eczaneler genelde stoklu çalışır ve gelen zamları uygulardı. Hasta/müşteri eczanede pazarlık etmezdi, dükkân kiraları makuldü ve her dükkân sahibi eczaneye kiralamak isterdi (Şimdi de öyle ancak %50 yüksek fiyatla).
Sektörde uzun yıllar çalıştığım için çok eczacı tanıdım, çok fazla eczanenin finansını kontrol ederek bilgi sahibi oldum. İşim gereği halen her gün eczacı, firmacı ve depocular ile muhatabım. Sektöre ve eczacılara çok şey borçluyum.
Son yıllarda eczacıların bir kısmından “bu iş bitti artık, yapılmaz, çok zorlaştı vb. yakınmaları duyuyorum, ancak ben aynı görüşte değilim. O günlerden bu günlere çok şey değişti, kabul ediyorum ancak düşen fiyatlar, daralan pazar, artan maliyetler vs. peki bu olumsuzluklara rağmen fırsatlar da yok mu? Bana göre var. Peki nedir bunlar?
Bilirsiniz fırsatlar-tehditler (SWOT) analizi yapılır. Tehditleri biliyoruz. İşte fırsatlar…
*Kişiye özel ilaç ve uygulamalarda eczacı bilgisi ve danışmanlığı
*Dünyanın ve ülkemizin en büyük sektörlerinden biri olan ilaç, kozmetik satışı yetkisi
*OTC (reçetesiz ilaç) piyasasının doygun olması ve buna bağlı eczacı danışmanlığının öne çıkması ile artacak ilaç dışı pazar payı
*Dermokozmetik, besin takviyeleri, ilaç dışı ürünlerde yaygın, yazılı ve görsel basın reklamlarında “SADECE ECZANELERDE” ibaresi (Firmalar ürünlerinin bu şekilde daha değerli ve özel olduğunun farkına vardılar.)
*Dermokozmetikte yeterli yol alınamamış olması, henüz Türkiye’de satılmayan ama girecek olan ürünler/firmalar
*Eczacılık Fakültelerinde gösterilen kozmotoloji dersleri ile eczacının yetkinliği
*Depoların yaygın ve acil servis vermeleri.
*Sektörde meslek içi ve dışı eğitimlerin artması, kolay ulaşılabilirliği ve geri dönüş başarısı (Eczane koçluğu, ekip ve satış yönetimleri)
*Fuarlar, satış etkinlikleri ile ürünü uygun fiyat ve toplu alabilme imkânı (2 ya da daha çok eczane birleşerek)
*Eczanelerin eskisi kadar kolay açılamaması nedeni ile ilave maddi değerler (devir ücretleri, hava parası)
*Sadece sektöre hizmet veren tasarım firmalarının kendini geliştirmeleri nedeni ile fark yaratan eczaneler (görseller, mimari çözümler, display uygulamaları vb.)
*Eczane Birlikleri, Eczacı Odaları, Oda Çalışma Komisyonları ve diğer mesleki faaliyet gruplarının etkin çalışması sonucu geriye alınan ve alınacak haklar (muadil yetkisi, klinik eczacılık vb.)
Bu saydığım maddeler benden, bir de konuştuğumuz eczacı hocalarımızın öngörüleri var;
*Yerinde bakım, evde bakım şartlarının önünün açılması
*Eczanelerin 1. basamak sağlık hizmeti sunmaları
*Fitoterapi ürünlerinde eğitim alan tek meslek grubu olmaları
*Homoopatik ilaçlar, naturopati (yaşam biçimi önerisi), aromaterapi gibi tedaviye yardımcı yolların uygulanabileceği
*Eczanede yapılabilecek testler teklif ve konusu
*Tamamlayıcı tıp uygulamaları
*İlaç endüstrisi ve hastanede çalışan eczacı azlığı ve istihdam şansı
*Zirai ilaç ve veteriner ilaçlarının eczanede satılması teklif ve önerisi
*Üretim kooperatifi kurulması çalışmalarının başlaması
Görüldüğüm gibi bu maddeler artırılabilir. Şu an var olan ve başarılı olan eczane sayısı hiç de az değil. Sadece var olan bilgilerini gün ışığına çıkarmak, yenilenmek, dönüşmek yararlı olabilir kanaatindeyim.
Bizim eczane tasarımlarında kullandığımız slogan: “ECZANE GÜVENDİR, BİLGİDİR, EN YAKIN SAĞLIK DANIŞMANIDIR “
Dostça kalın, hoşça kalın.
